Makat Çatlağı (Anal Fissür) Nedir?

Makat Çatlağı

Yeteri kadar önemsemediğimiz her sağlık sorunu önümüzdeki süreçte ciddi hastalıklar olarak karşımıza çıkabilir. Örnek vermek gerekirse kabızlık, milyonlarca insanın ortak sorunu haline gelen kabızlık (konstipasyon) maalesef birçok anüs ve makat hastalığına davetiye çıkarmaktadır. Kabızlık sonucu ortaya çıkan hastalıklardan biri de Anal Fissür dediğimiz (makat çatlağı) olup 1 yaşından 70 yaşına tüm insanları etkilemektedir.

Anal Fissür Nedir?

Evet, arkadaşlar her hastalığın bir tıp dili bir de yaşadığınız ülkede toplum tarafından kullanılan isimleri bulunmaktadır. Tıp dilindeki ismi Ana Fissür olup, halk arasında ise makat çatlağı, makat yırtığı gibi isimlerle anılmaktadır. Aslına bakarsanız sorun daha çok anüs ile alakalıdır. Dilerseniz öncelikle anüs ile makat arasında farkı görerek konuya devam edelim.

Makat Nedir, Anüsten Farkı Nedir? Genelde her iki kelime aynı şeyi tarif etmek için kullanılır. Çünkü anüs kalın bağırsağın son kısmında başlayan dışkının vücuttan atılmasını sağlayan kanaldır. Bu haliyle anal kanal olarak da tabir edilebilir.

Anüs İç Kısmında Küçük Bir Kesik, Yırtık Halidir (Anal Fissür) : Evet, arkadaşlar hastalığın yapısını tanımaya devam edecek olursak başlıkta da belirtildiği gibi anüs iç kısmında genelde makata yakın noktada kesik ya da yırtık halidir. Milimetrik bir kesik olmasına karşın daha önce hiç görmediğiniz kadar can yanmasına neden olur.

Neden Olur?

Yazının giriş kısmında neden olarak kabızlık ön plana çıksa da tek neden konstipasyon değildir. Kabızlık dışında tam tersi olan ishal (diare) ve bazı bağırsak hastalıkları da makatta çatlağa neden olabilmektedir. Bunların başında Crohn hastalığı gelmektedir. Şimdi dilerseniz hastalığın nasıl oluştuğuna bir bakalım.

Kabızlık Anüs Cildinde Kesiğe Neden Oluyor: Sorunun kaynağı büyük oranda konstipasyon olması nedeniyle sorunun nasıl olduğunu kabızlık üzerinden ele alalım. Kronik kabızlık problemi olan insanların dışkılama ihtiyacını uzun aralıklarla yaptıkları için haliyle kalınbağırsakta bekleyen dışkı daha kalın ve sert olmaktadır. Küçük ve sulu ile kalın ve sert dışkının anüsten geçmesi aynı olmaz. Kalın olması anüsün daha fazla gerilmesine, sert olması ise anüs mukozasının (cildinin) tahriş olmasına ya da kesilmesine, yırtılmasına neden olmaktadır. İşte hastalık bu şekilde ortaya çıkmaktadır. Demek istediğimi aşağıda yer alan animasyon video daha başarılı bir şekilde anlatmaktadır.

NASIL ANLAŞILIR?

Evet, arkadaşlar yazının geri kalan kısmında hastalığın yapısı ve nedenlerine dair bilgilere yer verdim. Şimdi ise belirtileri ve diğer anal bölge hastalıklarından nasıl ayıracağımıza bakalım.

Hastalık Akut ve Kronik Olmak Üzere İkiye Ayrılır

Hastalığın yapısını anladıktan sonra şimdi de çeşitlerine bakmak istiyorum. Doktorların sık kullandığı erken teşhis hayat kurtarır cümlesi bu hastalık içinde önem arz etmektedir. Tamam, makat çatlağı ölümcül bir hastalık değil ama erken teşhis ile tedavisi akut (erken dönemde) yapılmaktadır.

Akut Fissür Nedir?

Hastalık ilk ortaya çıktığında yeni dediğimiz akut dönemdedir. Fakat bu süre 10-15 gün kadar kısa bir dönemdir. Anal bölge hastalıklarında insanlar muayeneye utandığı için genelde bu süreç kaçırılır. Fakat bu dönemde doktora başvurmanız halinde tedavisi çoğunlukla cerrahi işleme gerek kalmadan ilaç ve kremlerle yapılmaktadır.

Kronik Fissür Nedir, Nasıl Anlaşılır?

10-15 Gün içerisinde tedavi edilmediğinde ya da uygulanan ilaç ve krem tedavisine cevap alamadığınızda hastalık ilerler ve kronik hale gelir. Böylece hem şikâyetlerin düzeyi artar, hem de tedavi seçenekleri azalır. Yani artık ilaç ve krem ile tedavi etmek imkânsız hale gelir. Pe ki akut ya da kronik olduğu nasıl anlaşılır? Şimdi bu detaylara bakalım.

Dışkılama Esnasında Can Yanması: Bu hastalık ilk ortaya çıktığı andan itibaren her dışkılama esnasında kendi fark ettirir. Yani kendi kendine ilerleyen, gizli bir hastalık değildir. En belirgin hali, dışkılama esnasında göz yaşartacak kadar can yanmasına neden oluşudur. Bu acıyı tarif ederken hastalar sanki anüs iç kısmını bıçak ile kesiyormuş şeklinde tarif ederler. Bunu yaşamadan anlamanız zor, hasta tuvaletten neredeyse ağlayarak gözü yaşlı çıkabilir. Bunun nedeni dışkının yırtığa temas etmesi ve kasların kontrolsüz kasılması (spazm) diyebiliriz. Yaşanan bu acı hastalığın durumuna göre dışkılama sonrası 3-4 dakika sonra kendiliğine geçebilir ya da 3-4 saat daha devam edebilir.

Ağrının Ne Kadar Sürdüğüne Bakmak Gerekir: Hastalığın akut ya da kronik olduğunu anlamak için dışkılama esnasında ortaya çıkan ağrının ne kadar devam ettiğine bakmak gerekir. 3-4 Dakika içinde kendiliğinden geçiyorsa buna akut yani yeni dönem diyebiliriz. Ağrı dışkılama sonrası 3-4 saat ya da daha fazla devam ediyorsa buna da kronik fissür teşhisi konur.

Dışkılama Esnasında Kanama: Bir diğer belirti ise kanamadır. Hemoroid kadar fazla kanama olmaz. Sadece 1-2 damla bir şey fark edilir. Rengi açık ve taze görünümdedir. Çünkü makatta kanamaya neden olan basur ve kalın bağırsak kanseri de neden olmaktadır. Bu şekilde ayrım yapmak gerekir.

Makat Darlığı: Anal Fissür teşhisinde dikkat edilen bir diğer bulgu ise makat darlığı hissi olmaktadır. İstem dışı kasılan kaslar makatın daralmasına neden olur. Bunu genelde doktorunuz rektal tuşe dediğimiz parmakla muayene esnasında anlamaktadır.

NASIL GEÇER?

Evet, arkadaşlar yazının geri kalan kısmında, hastalığın ne olduğu, yapısının nasıl oluştuğu, belirti ve bulgularını nasıl anlayacağımıza dair bilgiler paylaştık, şimdi ise sorunun çözümüne yönelik hususlara geçmek istiyorum. Google aramalarında en sık karşılaştığımız arama öbeği “Anal Fissür Nasıl Geçer” olmaktadır.  İsterseniz öncelikle bu soruya cevap vererek başlayalım.

Makat Çatlağı Kendi Kendine Geçmez: İnsanlarda ki utanma alışkanlığı ya da işinden geri kalmama arzusu sağlığımızı ikinci plana atmamıza neden oluyor. Anal Fissür maalesef kendi kendine geçme olasılığı yok ya da çok düşüktür. 100 Kişiden belki 4-5 tanesi kendi kendine atlatmaktadır. Tabii ki yine de kabızlık sorunundan kurtularak geçmesini bekleyin. Ama 1 hafta içerisinde düzelme olmuyorsa daha fazla beklemeyin. Çünkü akut olan hastalık 1 hafta daha beklediğinizde kronik (ilerlemiş) hale gelecektir. Bu nedenle mutlaka doktora muayene olmanızı öneririm.

Anal Fissür İçin Hangi Dotkora / Bölüme Gidilir?

Doktora muayene olmaya karar verdiniz ama hangi bölüme gitmeniz gerektiğini bilmiyorsunuz. Bu konuda size güzel bir kaynak önermek istiyorum. www.hangidoktora.com sitesi hangi hastalığa, hangi doktor bakar şeklinde geniş çaplı bilgilere yer vermektedir. Tekrardan konumuza dönecek olursak hemen hemen tüm makat hastalıklarında genel cerrahi bölümünü tercih edebilirsiniz. Fakat her genel cerrah makat hastalıkları teşhis ve tedavisinde uzman olmayabilir. Çünkü genel cerrahi çok büyük bir bölüm, kendi içerisinde dallar oluştu. O alt branşlardan biri de Proktoloji olup, anlaşılır haliyle belirtmek gerekirse makat hastalıkları uzmanlığı diyebiliriz. Başta anal fissür olmak üzere kıl dönmesi, hemoroid, kondilom, fistül gibi birçok makat hastalığı teşhis ve tedavisinde diğerlerine göre daha fazla tecrübelidir. Bu nedenle tercih ettiğiniz hekim proktoloji uzmanı olursa daha etkili sonuç alırsınız.

Makat Çatlağı Muayenesi Nasıl Yapılır?

Sorun genelde anüsün son kısmı dediğimiz noktada meydana geldiği için çoğunlukla makat muayenesinde çıplak gözle görülmektedir. Çok nadir derinlerde olmaktadır. Bu nedenle parmak muayenesine bazen gerek kalmayabilir. Dilerseniz anal bölge hastalıklarında muayenenin nasıl yapıldığını bu işin uzmanlarından dinleyelim. Aşağıda yer alan videoda Op. Dr. Seher Şirin bize anlatıyor.

ANAL FİSSÜR TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Evet, arkadaşlar sorunun çözümü için mutlaka yapılması gereken bir şeyler bulunmaktadır. İlk yapılması gereken işlem olan muayeneyi tamamladık, teşhise göre tedavi yöntemi belirlenecektir. Akut dönem dediğimiz erken süreçte doktora müracaat etmeniz halinde şanslısınız demektir. Çünkü ilaçla ve kremle cerrahi müdahaleye gerek kalmadan tedavi edilmektedir. Tabii ki kremle yapılan tedavi denemesi %100 başarılı sonuç vereceği anlamına gelmez.

Makat Çatlağında Kullanılan Kremler: Evet, arkadaşlar yukarıda da belirttiğim gibi akut dönemde kullanılan kremler %100 etkili değildir. % 30-40 da olsa kullanılmalıdır. En etkili ilaç Anuflex merhemdir. Çözüm olmaması halinde Botox ya da ameliyat kaçınılmaz olacaktır. Anal fissür tedavisinde kullanılan ilaçların büyük bir bölümü nitrogliserin özellikli olarak üretilmektedir. Amacı spazm sonucu kasılan kasları gevşetmeyi amaçlamaktadır. Şuan piyasada bulunan Rectoderm gibi ürünler tek başına etkili olmayıp, aynı zamanda uyuşturucu etkisi olan Anestol gibi kremlerde kullanmak gerekir. Ya da çok yakın bir zamanda satışa çıkacak olan bitkisel makat çatlağı kremi Anuflex kullanmalısınız.

Anuflex Nedir?

Bir üst satırda da belirtildiği gibi bitkisel anal fissür kremi olarak üretilmektedir. Bunun dışında rakiplerinde olmayan bir özellik olarak uyuşturucu etkisi de bulunmaktadır. Yani ek olarak Anestol kullanmak gerekmez. Tabii ki bu şekilde daha ekonomik olacaktır. Anuflex krem içeriğine bakacak olursak spazm halindeki kasların gevşetilmesi için aynı safa özü kullanılmaktadır. Yani nitrogliserin yerine kullanılmaktadır. Ağrının ortadan kaldırılması yani bölgesel uyuşturucu etkisi içinde karanfil özünden faydalanıldığı görülmektedir. Bunlara ek olarak bir de iyileşmeye yönelik çatlağın yüzeyine çinkooxit ve vazelin ile koruyucu bariyer oluşturmaktadır. Yani dışkılama esnasında dışkı yırtığa temas edemeyecektir. Böylece dışkılama sonrası ağrı neredeyse hiç olmayacaktır. Biliyorsunuz kronik fissür tedavisi gecikmesi halinde anüs içerisinde ödeme neden olmaktadır. Anuflex krem içerisinde yer alan meyan kökü özü (bitkisel kortizon) ödemi önlemektedir.

BOTOX ENJEKSİYONU (Önerilir)

Akut dönemde kremle tedavi denediniz, fakat başarılı sonuç alamadınız, ya da akut dönemi çoktan geçtiniz. Bu durumda size önerebileceğimiz bir diğer ameliyatsız tedavi ise botox enjeksiyonu olacaktır. 1 Dakika gibi kısa sürede yapılan botoks ile spazma neden olan kaslar 6 aya kadar felç edilmektedir. Böylece ağrısız ve kolayca iyileşmesi sağlanır. Aşağıda yer alan videoda botoks uygulanışı gösterilmektedir.

ANAL FİSSÜR AMELİYATI (En Son Çözüm)

Botoks en etkili çözüm olmasına karşın maalesef SGK tarafından karşılanmamaktadır. Bu da demek oluyor ki kamu hastanelerinde uygulanmadığı gibi SGK anlaşmalı hastane ve kliniklerde yapılan uygulamaları da karşılamamaktadır. Bu nedenle botox uygulayan doktorları bulmanız gerekir. Kamu hastanelerinde genelde ameliyat uygulanmaktadır. Spazma neden olan kası keserek çözüm bulmaktadır. Tabii ki bu durum nadiren bile olsa istenmeyen sonuçlara, gaz ve dışkı kaçırmaya neden olabilir.

Nasıl Yapılır? Makat çatlağı ameliyatı olarak bir çok denenmiş olsa da günümüzde daha çok L.I.S dediğimiz (Lateral internal sfinkterotomi) uygulanmaktadır. Açık ve kapalı olarak iki şekilde uygulanmaktadır. Açık yöntemde kesilmesi gereken kasa ulaşmak için 2-3 cm kesi yaparken kapalı yöntemde ise delik açarak daha az doku hasarına neden olmaktadır. Yani ameliyat olmak zorundaysanız bile mutlaka kapalı yöntem tercih etmelisiniz.

TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR?

Çok fazla bir değişime neden olmaz. Yani yine makat çatlağı olarak kalmaya devam edecektir. Yani anüs kanseri vs olmaz. Fakat her dışkılama sonrası 3-4 saat ağrı ile yaşayabilir misiniz? Onu bilemiyorum. Hemoroid hastaları ilk başlarda herhangi bir ağrı olmadığı için doktora gitmeyi sürekli ertelerler. 3. Ve son evre dediğimiz 4. Derece olup ağrıların başlaması ile birlikte doktora gitmeye karar verirler. Anal fissür hastalarında ise ağrı ilk andan itibaren ortaya çıktığı için hayatı çekilmez hale getirir.

Evet, arkadaşlar bu konuda aktaracaklarımız bu kadar olup, hastalıkla ilgili merak edilen hususları özet şekilde aktarmaya çalıştım. Burada yer alan konu başlıklarını ayrıca sitemizde geniş kapsamlı şekilde de ele alacağız. Sormak istediğiniz hususlar varsa genel cerrahi uzmanları sitemizde sizlere destek olmaktadır. Aşağıda yer alan soru ve yorum formundan bizlere sorularınızı iletebilirsiniz.

Bursa 0532 152 26 75

Bakırköy 0542 621 0888

Şişli 0532 463 9682

İzmir 0542 295 52 54

Kadıköy 0542 231 2823

Ankara 0532 350 2587

Online randevu linki: www.ideaklinik.com/online-randevu

Sitedeki bilgiler Türkiye’nin proctoloji uzmanları Op Dr Seher Şirin, Op.Dr.Demet AĞRAS, Op.Dr.Ergun AYGÖREN, Op.Dr.Adil ALTINSOY, Op.Dr.Nizam KURTDERE, Op. Dr. Atilla KAYA’nın katkılarıyla derlenip yayına verilmiştir.